Yüksek Yerleşimli Juguler Bulbus'un İşitme Kayıplarına Etkisi

     Jugular bulbus, sigmoid sinüs ile internal jugular ven arasında bulunur ve jugular foramen'de lokalizedir. Jugular bulbus insanlarda farklı boyutlarda bulunur ve farklı lozalizasyon gösterir. Yüksek yerleşimli juguler bulbus, juguler bulbus'un internal akustik kanal sınırının üstünde lokalize olmasıdır. Yüksek yerleşimli juguler bulbus, orta kulak ve iç kulak düzeyinde lokalize olarak işitme problemlerine yol açmaktadır. Baş ağrısı, baş dönmesi, çınlama ve kısmi işitme kaybıyla karakterizedir.

     Genellikle asemptomatiktir ve vakalarda rastlantı sonucu gözlemlenir. Vakalar etyolojisi belirlenemeyen çınlama ya da farklı bir radyolojik inceleme ile tesadüfen fark edilir. Bu açıdan önem taşır.

Genel Bilgiler

1. Os Temporale

     Halk dilinde şakak kemiği olarak bilinen os temporale, neurocranium'a ait olan ve kafatasının yan-alt yüzeyinde çift halde bulunan bir kemiktir. Yetişkinlerde 4 bölümden oluşur. Dış-ön yüzü (facies temporalis) hafif konveks, iç-arka yüzü (facies cerebralis) konkavdır. İçi hava dolu boşluklardan ve kanallardan oluşur. Bu kanal ve boşluklardan sinir ve alterler geçer.

2. Fossa Jugularis

     Fossa jugularis, os temporale'nin facies inferior pars petrose (petröz parçanın alt yüzeyi) denilen bölgesinde bulunur. Foramen jugulare'nin dış tarafında bulunan bir çukurdur. Fossa jugularis içine  v. jugularis interna'nin başlangıç kısmındaki şişkinlik yerleşmiştir ve bu kısım bulbus superior v. jugularis olarak isimlendirilir.

3. Vena Jugularis İnterna

     Sinüs sigmoideus'un devamı olarak kafa tabanında foramen jugulare'den başlayarak sternoklaviküler eklemin arasındaki venöz açıya doğru çekilen boynun ana venöz damarıdır. Kafatası içinden, başın yumuşak kısmından ve tiroid bezinden kanı toplar.

4. Yüksek Yerleşimli Jugular Bulbus (YYJB)

     Jugular bulbus, sigmoid sinüs ile v. jugularis interna'nın birleşim bölümü olan genişlemiş segmenttir. Orta kulak boşluğunun hipotimpanum bölümünün altında uzanmakla beraber kavum timpaniden bir kemik tabakası ile ayrılır. Bu tabaka orta kulak alt duvarını oluşturan paries jugularis veya fundus tympani olarak bilinir. Jugular bulbus’un uzunluğu 0-14 mm arasında değişmekte olup, petröz piramid kanaldaki jugular foramende birçok anatomik varvasyon gösterebilir. Jugular venin temporal kemikte gözlemlenen en sık anomalisidir. Yüksek yerleşimli jugular bulbus (YYJB), jugular bulbusun pozisyon ve çapındaki değişiklikleri tanımlar. Başka bir deyişle jugular bulbus'un canalis acusticus externus seviyesinde ya da yukarısında olması durumudur. Vakalarda orta kulağa ya da kokleanın bazalına protrude olan jugular bulbus gözlenir. Boyut ve lokalizasyonun gösterdiği farklılık farklı semptomlara sebep olur. Kavum timpani'ye doğru gelişen protrüzyon iletim tipi işitme kaybı ve pulsatil tinnitus'a, petröz apekse doğru gelişen protrüzyon vertigo, sensöri-nöral işitme kaybı ve tinnitus'a sebep olabilir.

5. Jugular Divertikulum

     Vena jugularis varvasyonları nadir görülmekte olup en sık rastlanan varvasyonu yüksek yerleşimli jugular bulbus'tur. Dehiscent bulb ve juguler divertikulum daha ender görülen vena jugularis varvasyonlarıdır. Juguler divertikulum, juguler bulbus'un petröz piramit üstünde ya da medialinde lokalize olma durumudur.

 

Tartışma 

     Jugular bulbus'un orta kulak kavitesi içinde genişlemesi ve iç kulak ya da kemikçik zinciri arasına kadar uzaması otolojik problemlere yol açar. Bu problemler literatürde tek taraflı işitme kaybı, tinnitus, kulak dolgunluğu, vestibüler semptom, kronik sefalji olarak belirlenmiştir ve buna ek otalji, migren tipi baş ağrısı, çok nadir olmakla birlikte kraniyal sinir tutulumu olarak belirtilmiştir. Yapılan çalışmada semptomlar literatüre uygun olup belirtilmeyen bir semptom izlenmemiştir. Literatürde YYJB’un 2/3 oranında sağ kulağa lateralize olduğu belirtilmiştir.

     Hastalarda çınlamaya ek olarak otitis media, mikst tipi, iletim tipi ve sensöri-nöral tip işitme kayıpları izlenmiştir. Hastalarda izlenen mastoid hava boşluklarında yetersiz havalanma bulgusu, yüksek yerleşimli jugular bulbus'un yeterli hava kulak havalanmasını engellediğini ve kemikçik zincirinin yeterli titreşimine engel olduğuna kanıt olarak izlenmiştir. Jugular bulbus'un iç kulağa doğru yüksek yerleşim gösterdiği hastalarda jugular bulbus'un stapes kemiğine baskı uygulayarak yuvarlak pencere fonksiyonunu bozduğu düşünülmüştür.