Video Oculer Counter Roll (vOCR) Testi

 Genel Bilgiler

    1. VOR (Vestibülo Oküler Refleks)   

    Denge sistemimizin çalışmasına yardımcı 3 refleks bulunur. Bunlardan biri olan vestibülo-oküler refleks, baş hareketleri sırasında gözleri baş hareketinin tersi yöne doğru hareket ettirir ve görüntünün retinada fovea üzerinde sabitlenmesini sağlar. VOR mekanizması; semisirküler kanallarda ve otolit organlarda oluşan uyarının vestibüler çekirdeklere taşınması ve vestibüler çekirdeklerin göz motor çekirdekleri ile bağlantısı sayesinde önce göz motor çekirdeklere ardından gözlere ulaşması şeklindedir.

    VOR sayesinde rotasyonel ve doğrusal baş hareketleri sırasında kompanse edici göz hareketleri oluşur. 

     a. Açısal/Rotasyonel VOR (rVOR): Baş hareketi sırasında bakış stabilizasyonu sağlar. Semisirküler kanalların uyarımı sonucu açısal baş hareketlerine cevap olarak ortaya çıkarlar.

     b. Doğrusal/Translasyonel VOR (tVOR): Yakın hedefleri görünür hale getirir. Otolit organların uyarımı sonucu doğrusal baş hareketlerine cevap olarak ortaya çıkarlar.

    Gündelik hayatta tVOR ve rVOR eş zamanlı olarak uyarılır ve ortaya çıkar.

    2. VNG (Videonistagmografi)

    Vestibüler değerlendirmede önemli yer tutan VNG (videonistagmografi), göz hareketlerinin video kamera aracılığı ile kaydedilmesidir. Hastaya vertikal ve horizontal düzlemde görsel uyaranlar sunularak, hastanın uyaranları takip etmesi istenir. Ortaya çıkan göz hareketleri video kamera ile kaydedilerek bilgisayara aktarılır ve yorumlanır. VNG vertigo bozukluklarında periferik/santral patoloji ayrımı, disfonksiyon varlığı ve derecesi, bazı durumlarda disfonksiyonun yeri ve alt testlerinden biri olan kalorik test sayesinde iki kulak arasındaki asimetri ve simetri durumlarını saptamak için kullanılır. Okülomotor testler, pozisyonel testler ve kalorik testten oluşur. 

    A) Okülomotor Testler

• Sabit Bakış/Gaze Testi
• Spontan Nistagmus Testi
• Sakkad Testi
• Oküler Pursit Testi
• Optikinetik Test

    B) Pozisyonel Testler

    B1. Dinamik Testler

• Dix-Hallpike 
• Roll Manevrası

    B2. Statik Testler

    C) Kalorik Test

    VNG torsiyonel göz hareketlerini gözlemleyebildiğimiz bir test yöntemidir ancak otolit disfonksiyonunu ölçen alt testi yoktur. vOCR bu nedenle geliştirilmiş bir testtir.

    3. vOCR (Video Oculer Counter Roll) 

    OCR, başın lateral düzlemdeki hareketlerinde ortaya çıkan VOR cevabıdır. Baş, tilt konumuna (omuz hizasında başı lateral olarak sağa ya da sola hareket ettirme durumu) getirildiğinde OCR cevabı oluşur. Bu durumda ortaya hızlı fazı torsiyonel olan ve yavaş fazı baş eğiminin yönüne doğru olan bir nistagmus ortaya çıkar. 

    Baş eğimi ile hem semisirküler kanallar hem de otolit organlar (utrikul ve sakkül) uyarılır. Düşük frekanslı baş hareketlerinde OCR kazancını genellikle otolit organların aktivitesi kontrol eder. Baş eğimini takiben oluşan OCR göz hareketlerinin iki komponenti bulunur :

    a. Dinamik Komponent : Aktif kafa hareketi sırasında ortaya çıkar. Kanal-oküler refleks aracılık eder.  Birkaç saniye sürer ve geçicidir. Semisirküler kanallar tarafından oluşturulur ve otolitlerin etkisi minimumdur.

    b. Statik Komponent : Yerçekimsel yön değişikliğine yanıt olarak ortaya çıkar. Otolit-oküler refleks aracılık eder. Başın eğik kaldığı süre boyunca göz pozisyonunda oluşan değişimdir. Otolitler ve santral yollardan kaynaklanır. 

    sOCR mekanizmasına göre baş sola eğildiğinde sağ gözün inferior oblik ve inferior rektus kasları eksitasyona uğrar. Sol gözün superior oblik ve superior rektus kasları eksitasyona uğrar. Aynı zamanda sağ gözün superior oblik ve superior rektus kasları inhibasyona uğrarken, sol gözün inferior rektus kaslar inhibe olur.

           

                          Şeklin kaynakçasına erişmek için tıklayınız.

    sOCR ipsilateral gözü vertikal planda yukarı, kontralateral gözü vertikal planda aşağı doğru hareket ettirir. Gözlerin vertikal düzlemde bu şekilde farklı yöne hareket etmesine Skew Deviation denir. Skew Deviation asimetrik otolit fonksiyonunun normal bir bulgusudur ve genellikle santral patolojilerden kaynaklanır. Nadiren periferik vestibüler sistem patolojisini yansıtır.

    OCR testinde baş eğiminin tersi yönünde her iki gözde de eşit miktarda torsiyon oluşur. Torsiyon miktarı normal fonksiyon gösteren bireylerde baş eğimini ile orantılıdır. Otolit-oküler refleks aracılığı ile oluşturulan göz hareketleri, kanal-oküler refleks aracılığı ile oluşturulan göz hareketlerine kıyasla daha düşük amplitud gösterir. Bu oran baş eğiminin yaklaşık olarak %10-25'tir.

    Yapılan çalışmalar vOCR'nin unilateral ya da bilateral otolit disfonksiyonunu saptamada tanısal değer taşıdığını ve tekrarlanabilirliğinin yüksek olduğunu göstermiştir. Yapılan çalışmalar sonucu OCR'nin VEMP testi bulguları ile de yüksek korelasyon gösterdiği ve tutarlı olduğu gösterilmiştir.

    Sonuç

    vOCR uygulaması kolay bir baş eğme manevrasıdır ve otolit-oküler fonksiyonu değerlendirir. Güvenilir ve tutarlı sonuçlar verdiği yapılan çalışmalarla gösterilmiştir ve VNG test bataryasına eklenebilir, basit bir testtir. vOCR testinde, baş tilt konumuna getirilerek torsiyonel göz hareketleri yüksek doğrulukla kaydedilir. Otolitleri ve santral bağlantılarını değerlendirmede kullanışlı ve uygun bir test yöntemidir.

    Kaynakça

1. Ooka, T., Bay, J., Takeda, T., Honda, K., Ikeda, T., & Tsutsumi, T. (2020). Clinical application of 3D-VOG analysis for quantitative evaluation of Otolith-Ocular reflex in the roll and pitch planes. Acta Oto-Laryngologica, 140(11), 925-929.
2. Erişim Tarihi : 13.04.2022 Erişim Linki : https://www.erisciakademi.com/post/ocular-counter-roll-ocr-test
3. Lee, S. M., Park, K. A., & Oh, S. Y. (2017). Does decreased static ocular counter rolling account for Bielschowsky head tilt test in unilateral superior oblique palsy?. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 58(10), 4268-4273.
4. Serrador, J. M., Deegan, B. M., Geraghty, M. C., & Wood, S. J. (2018). Enhancing vestibular function in the elderly with imperceptible electrical stimulation. Scientific reports, 8(1), 1-6.
5. Otero-Millan, J., Treviño, C., Winnick, A., Zee, D. S., Carey, J. P., & Kheradmand, A. (2017). The video ocular counter-roll (vOCR): a clinical test to detect loss of otolith-ocular function. Acta oto-laryngologica, 137(6), 593-597.
6. Şaman Ş. Ö. (2019). Semazenlerde VHIT ve VNG Bulgularının Değerlendirilmesi. (KTO Karatay Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi)
7. Çöpürgensli C. (2018). ek Taraflı Periferik Vestibüler Bozukluğu Olan Hastalarda Statokinesigram ve Parametrelerinin Video Baş Savurma Testi ve Otolitik Reflekslerle Olan Korelasyonu. (Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi)