Denge Farkındalık Haftası (Balance Awareness Week) / 18-24 Eylül 2022

Denge Farkındalık Haftası - 18-24 Eylül 2022

Balance Awareness Week - September 18-24, 2022

    Denge Farkındalık Haftası, vestibüler bozukluklar için farkındalığı artırmayı ve hastalara destek olmayı amaçlar. Birçok denge bozukluğu tedavi edilemez olsa da, erken ve doğru teşhis ile birlikte yaşam kalitesi büyük ölçüde iyileştirilebilir ve denge bozukluğunun etkileri azaltılabilir.

    Denge, karmaşık bir dizi bileşenin etkileşimi ile ortaya çıkar:

• Vestibüler sistem; iç kulakta bulunur vevücudun uzaydaki hareketinin yönünü izler,
• Gözler; görsel konum bilgisi sağlar,
• Kas ve eklemlerdeki duyu reseptörleri (proprioseptif sistem); vücut bölümlerinin konumu hakkında bilgi sağlar.

Resmin kaynakçası için tıklayınız.

    Denge sistemi, mekansal yönelimi ve hareketi algılamak için vestibüler, görsel ve proprioseptif sistemlerden gelen bilgileri kullanır. Bu sistemler aracılığı ile işlenen bilgi beyne iletilir ve bu sistemlerden herhangi birindeki bozukluk ya da nöral yol ve yapılardaki herhangi bir sorun, beynin, vücudun uzaydaki konumu ve hareketi ile ilgili yanlış veri almasına neden olur. Bu nedenle baş dönmesi hissederiz.

    Bozulmuş denge hissi sıklıkla, baş dönmesi (vertigo) ve dengesizlik (dizziness) terimleri ile ifade edilir. Bu iki terim kolayca karıştırılabilir.

• Dengesizlik (Dizziness); sersemlik (unsteadiness), denge kaybı veya baş boşlukta sallanıyormuş hissi oluşturan denge problemi (lightheadedness) gibi çeşitli durumları tanımlamak için kullanılan bir ana terimdir ve ani bir hareket, kan basıncındaki düşüş ya da dehidrasyondan kaynaklanabilir. Baş dönmesi atakları genellikle kısa sürelidir ve kendiliğinden iyileşir.
• Baş dönmesi (vertigo): vestibüler sistemdeki bir işlev bozukluğunun neden olduğu bir semptom iken, dengesizlik (dizziness) bir denge sorunudur. Vertigo bir dönme hissi yaratır ve etkilenen kişi çevresinin hareket ettiğini/döndüğünü söyler. Vakaların %85'inde ana neden iç kulaktan kaynaklanır.

    65-75 yaş arasındaki insanların yaklaşık üçte biri, baş dönmesi ve dengesizliğin yaşam kalitesini etkilediğini bildirmektedir. Aslında, Vestibüler Bozukluklar Derneği'ne göre, baş dönmesi 70 yaşından büyük insanlar için önemli bir hastalıktır. Baş dönmesi birçok nedenden kaynaklanabilir, ancak çoğu zaman vestibüler sistemdeki problemlerden dolayı ortaya çıkar. Baş dönmesinin yaygın nedenleri şunlardır:

• Labirentit, meniere ve vestibüler nörit gibi iç kulak hastalıkları,
• BPPV (Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo),
• Panik atak,
• Beyin tümörü,
• Kafa travması,
• Migren,
• Düşük kan basıncı,
• Felç,
• Kafa travması,
• Yol tutması,
• İlaçlar,
• Yaşa bağlı değişiklikler vb.

    Baş Dönmesine Neden Olan Bazı Vestibüler Sistem Hastalıkları 

    a) BPPV

    Dengeyi etkileyebilecek birçok sorun vardır, ancak en yaygın olanlarından biri bening paroksismal pozisyonel vertigo , kısaca BPPV olarak adlandırılır. Yaklaşık her 3 kişiden 1'i hayatının bir döneminde BPPV'ye maruz kalmaktadır. BPPV'ye, iç kulakta bulunan küçük otolit taşlarının yarım daire kanallarından birine hareket etmesi sebep olur. Bu durum, pozisyon değişikliği ile ortaya çıkan kısa ve şiddetli vertigo atakları ile karakterizedir. Hasta başını hareket ettirdiğinde, parçacıklar normal sıvı hareketine müdahale eder ve kulağın, vücudun konumu hakkında beyne yanlış sinyaller göndermesine neden olur. Bu durumda beyin, hastanın ya da çevresinin hareketini tariflediği bir dönme hissine neden olur. Vertigo yaşayan insanlar ayrıca bulantı ve kusma yaşayabilir. BPPV, doğal yaşlanma sürecinin, hastalığın, ilaç değişikliğinin ya da kafa travmasının sonucu olabilir. Çoğu zaman, BPPV için bilinen bir neden tanımlanamaz.

    b) Vestibüler Nörinit 

    Vestibüler nörinit, vertigonun bir diğer nedenidir. Bu durum tipik olarak, işitme kaybının eşlik etmediği hızlı başlayan vertigo atakları ile karakterizedir. Hastalar bulantı ve kusma ile birlikte şiddetli baş dönmesi yaşayabilir. Bu yoğun semptomlar tipik olarak birkaç gün içinde ve sonraki birkaç ay içinde kademeli olarak iyileşir. Vestibüler nörinit, tek bir atak ya da çoklu ataklar olarak ortaya çıkabilir. Bu durum, iç kulak iltihabı veya viral bir enfeksiyonla ilgili olabilir.

    c) Vestibüler Migren 

    Birçok kişi için migren denince akla hemen baş ağrısı gelse de, migren bir dizi farklı semptomla ortaya çıkabilir. Bu semptomlardan biri de baş dönmesidir. Araştırmalar migreni olan bireylerin yüzde 25-30'unun aynı zamanda bir aura olarak vertigo atağının varlığını göstermiştir. Vestibüler migreni olan hastaların çoğu, baş dönmesi ile aynı anda baş ağrısı yaşamazlar.